Sự cách biệt về tuổi tác khiến cho nhiều ông bà trong một số gia đình đánh giá thấp suy nghĩ của các cháu nhỏ khi trò chuyện, giao tiếp cùng với chúng trong đời sống hàng ngày. Đôi khi, những câu nói vô ý thốt ra của ông bà lại có “sức nặng” lớn trong lòng con trẻ, dễ khiến cho chúng bị tổn thương. Điều đó càng khiến cho mối quan hệ giữa ông bà và cháu dẫn trở nên mờ nhạt, xa cách. Do đó, trong mối quan hệ ông bà và con cháu, bên cạnh việc con cháu phải cư xử ngoan ngoãn, lễ phép với bề trên thì ông bà cũng cần chú ý đến việc không để những lời nói của mình làm tổn thương đến con cháu, đặc biệt là các cháu còn nhỏ tuổi, hãy tránh nói những câu như sau.
Mục Lục
Bắt kìm nén cảm xúc: “Nín đi, cháu không còn là đứa trẻ”
Ông bà bảo cháu của mình kìm nén việc giải tỏa cảm xúc là điều không tốt cho sức khỏe. Chắc chắn, sẽ rất khó chịu nếu trẻ khóc liên tục, nhưng có những cách khác để giúp cháu giải quyết cảm xúc của mình. Ví dụ, ông bà gợi ý cháu chia sẻ cảm xúc bằng câu hỏi: “Con/cháu đang buồn về chuyện gì?”.
Khiến cháu mặc cảm ngoại hình: “Cháu béo/gầy thế”
Đôi lúc, ông bà có thể đặt cho cháu những biệt danh như “má phúng phính” vì yêu quý hoặc nhận xét về cân nặng của cháu. Tuy nhiên, điều này có thể ảnh hưởng đến cách đứa trẻ nhìn nhận bản thân và tạo ra hình ảnh tiêu cực. Câu nói tưởng chừng rất bình thường “Cháu béo/gầy thế” đôi khi sẽ làm trẻ bị tổn thương.
So sánh: “(Ai đó) làm được, sao cháu không thể?”
So sánh những đứa trẻ chỉ làm giảm lòng tự trọng của chúng. Những câu nói so sánh của ông bà sẽ khiến cháu dễ bị tổn thương và tự ti. Trẻ nên được công nhận tài năng của mình.
Việc so sánh chúng với những đứa trẻ khác không chỉ khiến chúng cảm thấy thấp kém hơn mà còn có thể bực bội với ông bà và những đứa trẻ mà chúng bị đem ra so sánh.
Tạo áp lực: “Cháu sẽ không bao giờ làm điều đó”
Bằng cách sử dụng từ “không bao giờ”, ông bà đã gây áp lực buộc các cháu không được làm một số việc nhất định bao giờ. Đó có thể là những bí mật mà họ được cho là không bao giờ được nhắc lại với người khác. Tệ hơn nữa, nếu “không bao giờ” được sử dụng khi tức giận, như trong “Đừng bao giờ ló mặt ra đây nữa!”. Từ này có thể mang lại cho trẻ sự căng thẳng không cần thiết.
Phủ nhận trẻ con: “Cháu không hiểu được đâu”
Việc nói trẻ còn quá nhỏ hoặc không thể hiểu được sẽ khiến chúng cảm thấy bị bỏ rơi. Thậm chí, chúng có thể tin mình không đủ thông minh hoặc không đủ quan trọng để yêu cầu được giải thích. Mặc dù việc trả lời từng câu hỏi nhỏ của trẻ có thể khá mệt, nhưng tốt hơn hết ông bà nên cố gắng giải thích hoặc hướng trẻ trò chuyện với cha mẹ, thay vì bỏ qua chúng hoàn toàn.
Quá khắt khe: “Bộ đồ này không hợp với cháu”
Đôi khi những gì trẻ mặc có thể gây sốc cho ông bà. Thế nhưng, đừng vội buông ra những lời bình luận chê bai nhé! Ông bà không nên nói rằng đứa trẻ trông xấu hoặc trông không đẹp khi mặc những bộ đồ đó.
Những câu nói như trên sẽ làm tổn thương đến các cháu. Nếu ông bà lo lắng cháu có thể bị ảnh hưởng vì điều đó, ông bà có thể nói chuyện theo cách khác để không khiến trẻ cảm thấy tồi tệ về bản thân.
Truyền sai thông điệp: “Bạn đó kéo tóc cháu vì thích cháu”
Điều này cho thấy họ chấp nhận sự lạm dụng như một dấu hiệu của tình cảm. Câu nói này truyền tải thông điệp tới trẻ rằng lạm dụng là điều tự nhiên. Có thể, đứa trẻ sẽ lớn lên với suy nghĩ những người làm tổn thương chúng tức là yêu chúng. Ông bà nên giải thích những đứa trẻ khác có thể thích cháu nhưng chúng đang thể hiện sai cách.
Thiếu sự cảm thông: “Cháu quá nhạy cảm”
Việc dán nhãn trẻ có thể khiến trẻ cảm thấy kinh khủng về bản thân. Bé có thể thấy hồi hộp và lo lắng vì luôn mong mình phải hoàn hảo. Trẻ em có thể mắc lỗi mà không phải nhận về những lời nhận xét vô nghĩa.
Ảnh hưởng tới nhận thức: “Cha mẹ cháu thật tệ”
Một số ông bà có thể gieo vào đầu trẻ những điều không hay về con rể hoặc con dâu chỉ vì định kiến với họ. Hoặc có thể, việc nói xấu cha mẹ xảy ra một cách tình cờ trong những khoảnh khắc tức giận. Đôi khi, câu này được nói như một sự so sánh đơn thuần.
Dường như trong mắt ông bà điều đó là bình thường. Thế nhưng, chúng ảnh hưởng đến cháu nhiều hơn ông bà nghĩ. Thực tế, nó có thể phá hủy hình ảnh tốt đẹp của cha mẹ trong lòng trẻ. Sau đó, nó sẽ ảnh hưởng xấu đến mối quan hệ cha mẹ và con cái. Trẻ em có thể tin cha mẹ chúng là những người xấu. Những đứa trẻ sẽ dần bắt đầu mất đi sự tôn trọng đối với cha mẹ mình. Dĩ nhiên, mối quan hệ gia đình sẽ bị ảnh hưởng đáng kể. Đến cuối cùng, trẻ sẽ là những người bị tổn thương.
Không chịu lắng nghe: “Im lặng và đừng nói gì cả”
Một số ông bà luôn muốn đứa trẻ im lặng và giữ ý kiến của mình cho riêng mình. Điều này sẽ khiến cho những đứa trẻ khi lớn lên không nói những gì chúng nghĩ và những gì chúng cảm thấy. Thay vào đó, ông bà nên hỏi, “Làm thế nào bạn có thể nói điều đó khác nhau?”. Hãy nói như thế khi ông bà nghĩ rằng bọn trẻ sắp nói điều gì đó có ý nghĩa.
Lời kết
Đôi khi, những câu nói trên thường được ông bà thốt ra mà không hề có ý xấu. Ông bà có thể nghĩ rằng bằng cách nói này, họ đang khuyến khích cháu mình. Thế nhưng sự thật, những câu nói này có thể có tác dụng ngược lại, dễ gây tổn thương. Vì vậy, để gần gũi và thân thiết với con cháu, ông bà nên tránh những câu nói tổn thương trên.
